W wyniku działań górniczych dochodzi do zawałów, które powodują miejscowe obniżenie gruntów i tworzenie się niecek, a tym samym przechylania budynków oraz pękania fundamentów. Zaburzenia stosunków wodnych wpływają również na jakość gruntów rolnych. Niestety roszczenia o naprawę szkód górniczych ulegają przedawnieniu – warto więc wiedzieć, w jakim czasie możemy dochodzić swoich praw.
Termin przedawnienia roszczeń o naprawę szkód górniczych
Kopalnia ma obowiązek zapobiegania szkodom górniczym, a także pokrywania kosztów związanych z koniecznością zabezpieczania budynków znajdujących się na terenach górniczych. Dotyczy to jednak budynków, które są w trakcie budowy – tylko wówczas możliwe jest ich odpowiednie wzmocnienie. Obiekty, które powstały przed ustanowieniem terenu górniczego nie są zabezpieczone przed wpływem eksploatacji górniczej, dlatego mogą ulegać zniszczeniom. Wówczas możliwe jest dochodzenie odszkodowania za naprawę szkód górniczych i rekompensata kosztów, które ponieśliśmy w związku z koniecznością zabezpieczenia nieruchomości.
Należy jednak pamiętać, że zgodnie z przepisami ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze roszczenia ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o zaistnieniu szkody. W sytuacji, kiedy szkody górnicze pojawiły się przed 2012 rokiem, a więc przed wejściem ustawy w życie, obowiązuje 3-letni termin przedawnienia. Warto jednak wspomnieć, że w wyjątkowych sytuacjach zarzut ze strony przedsiębiorcy górniczego dotyczący przedawnienia szkody może być bezzasadny. Istnieje również problem z ustaleniem czasu zdarzenia, które wywołało określoną szkodę – ruch zakładu górniczego oddziałuje bowiem na przyległe tereny przez wiele lat.
W jakich sytuacjach roszczenie nie podlega przedawnieniu?
Oczywiście każdorazowo sytuacja analizowana jest przed sąd, dlatego nie można jednoznacznie stwierdzić, że w niżej wymienionych sytuacjach roszczenie nie zostanie uznane za przedawnione. Warto jednak wiedzieć, że w szczególnych przypadkach uznaje się, że zarzuty ze strony przedsiębiorcy górniczego o przedawnieniu szkody górniczej mogą zostać uznane za nadużycie prawa.
Jest to możliwe w przypadku, kiedy poszkodowany nie ma wystarczającej wiedzy o dochodzeniu swoich praw w związku ze szkodami górniczymi, jego sytuacja życiowa lub mieszkaniowa znacznie się pogorszyła ze względu na wystąpienie szkody (np. grozi mu utrata mieszkania lub domu) lub w sytuacji, kiedy przedsiębiorca górniczy celowo opóźnia postępowanie ugodowe. Sąd bierze również pod uwagę czas, jaki upłynął od momentu przedawnienia roszczeń o naprawę szkód górniczych – wyjaśnia specjalista z Kancelarii Radcy Prawnego „De Iure” z Siemianowic Śląskich.
Co równie ważne, eksploatacja górnicza wpływa na pojawianie się szkód oraz pogłębiania już istniejących na przestrzeni wielu lat, co często rodzi problem określenia dnia, od którego rozpoczyna się bieg terminu przedawnienia.
Rekompensata za szkody górnicze
Na koniec warto dodać, że to właściciel budynku jest odpowiedzialny za właściwe jego zabezpieczenie przed powstawaniem szkód górniczych. Następnym krokiem jest złożenie wniosku do kopalni z żądaniem o zwrot kosztów poniesionych w związku z koniecznością zabezpieczenia obiektu. Niezbędne jest umotywowanie zasadności wypłacenia odszkodowania oraz przedstawienie dokumentacji, która potwierdzi, że szkody powstały w wyniku działalności górniczej. W przeciwnym razie wniosek o ugodę może zostać odrzucony, co będzie wiązało się z koniecznością przeprowadzenia postępowania cywilnego. W przypadku, kiedy kopalnia uchyli się od wypłaty odszkodowania, jego wypłatą powinien zająć się Skarb Państwa.
Pamiętajmy, że jeśli nasza nieruchomość lub grunty rolne znajdują się na terenach górniczych, powinniśmy dokumentować wszelkie działania prewencyjne, podejmowane w ramach napraw szkód powstałych w wyniku działalności górniczej. Wówczas zwiększymy szanse na uzyskanie odszkodowania w ramach rekompensaty poniesionych kosztów. Bez odpowiedniej dokumentacji oraz dowodów, że szkody powstały przez kopalnię, proces ten może być znacznie trudniejszy.